نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، مرکز تحقیقات سیاست گذاری اقتصاد سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ‏آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران

3 دانشیار، مرکز تحقیقات بهره‌برداری از دانش سلامت، مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های داشگاه، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

4 استادیار، موسسه ملی تحقیقات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: ﺗﻤﺮﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی و ﻛﻤﺒﻮد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻣﻨﺎﻃﻖ محروم ﻳﻚ چالش جهانی است. اﺗﺨﺎذ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ، ‏ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺷﻮاﻫﺪ در راﺳﺘﺎی اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺨﺶ ﺳﻼﻣﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﺗﻮزﻳﻊ و ﺗﺨﺼﻴﺺ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠف ﻛﺸﻮر ‏ﺿﺮوری است. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به عنوان مهمترین متولی برنامه ریزی و سیاست­گذاری در زمینه توزیع نیروی ‏انسانی متخصص در ایران، سیاست­هایی را طراحی نموده است. این تحقیق با هدف تحلیل سیاست­های تشویقی ماندگاری پزشکان در ‏مناطق محروم کشور انجام گردید.
روش‌ها: این مطالعه، بصورت کیفی و گذشته­نگر در قالب تحلیل سیاست­گذاری با استفاده از چارچوب ‏مفهومی مثلث سیاست­گذاری والت و گیلسون انجام گردید. برای تحلیل سیاست­ها از روش­های مختلفی ازجمله مرور متون و بررسی ‏اسناد و مدارک استفاده شد.
یافته ها: یافته­های مطالعه براساس زمینه یا بافت سیاست، محتوای سیاست، فرآیند سیاست­گذاری و نقش­آفرینان در ‏چهار قانون (سیاست یا طرح) خدمت پزشکان و پیراپزشکان، طرح پزشک خانواده، طرح تحول سلامت، و دستورالعمل نحوه توزیع ‏فارغ­التحصیلان رشته­های تخصصی پزشکی طبقه­بندی گردید.‏‎ ‎پنج گروه عوامل قانونی، سیاسی، اقتصادی اجتماعی فرهنگی، بین­المللی ‏و عوامل ساختاری به عنوان زمینه­ساز سیاست­ها شناسایی شدند. توجه به اسناد بالادستی و استفاده از شواهد در سیاست­گذاری­ها به عنوان ‏نقاط قوت و نادیده­گرفتن ذی­نفعان و رویکرد بالا به پایین در برنامه­ریزی از نقاط ضعف مشترک سیاست­ها، شناسایی شدند.
نتیجه­ گیری: در تدوین و ‏اجرای سیاست­ها و مداخلات، توجه به اولویت نیازها، تامین منابع و الزامات، تعامل سازنده نقش­آفرینان و ارزیابی مستمر برنامه­ها ‏ضروری است.‏

کلیدواژه‌ها

  1. Verma, P., Ford, J.A., Stuart, A. et al. A systematic review of strategies to ‎recruit and retain primary care doctors. BMC Health Serv Res 16, 126 ‎‎(2016). https://doi.org/10.1186/s12913-016-1370-1‎
  2. ‎Faraji Khiavi F, Maleki MR, Jafarian KD, Vatankhah S, Tabibi SJ, A ‎Comparative Study on Identifying Core Stages of Policy- Making in ‎Human Resources for Health, Jundishapur Journal of Health Sciences, ‎‎2012; 4(1): 1-10‎.
  3. ‎Rahmatpour P, S Emamgholipour S, Moghadamnia MT, Tavakkoli M, PAYAVARD-SALAMAT. 11 (3), 361-370‎.
  4. ‎Toyabe, Si. Trend in geographic distribution of physicians in Japan. Int J ‎Equity Health 8, 5 (2009). https://doi.org/10.1186/1475-9276-8-5
  5. ‎Yazdi Feyzabadi V, Mehrolhassani MH, Khosravi S, Iranian Journal of ‎Epidemiology 2018; 13(5), Special Issue (Foundations, Approaches and ‎Performance of Iran's Health System): 27-36.‎
  6. ‎https://rc.majlis.ir/fa/law/show/99709‎
  7. ‎Law on the Organization and Duties of the Ministry of Health and Medical ‎Education approved on. https://irandataportal.syr.edu/ministry-of-health-‎and-medical-education
  8. ‎Third Economic, Socio-Cultural
    Development Plan of the Islamic Republic ‎of Iran, https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301‎
  9. ‎Socio-cultural economic development programs of the Islamic Republic of ‎Iran, https://rc.majlis.ir/fa/law/show/ ‎https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94202‎
  10. ‎https://www.leader.ir/en/content/25204/The-Supreme-Leader-of-the-‎Islamic-Revolution-In-a-televised-speech
  11. ‎Pourafkari N, Kalantari, S, Naqdi, A, Urban Development and Its ‎Consequences, Jamiat Quarterly, 1381;(39,40):1-33‎
  12. ‎Mohajerani AA, Haghighatan, M, Yousefnia, M, The effect of ‎urbanization on the lifestyle of rural residents in Khorasan Razavi ‎province, Quarterly Journal of Socio-Cultural Development ‎Studies,1394;4(2):103-123 ‎
  13. ‎Yarmohammadian MH, Yaghoubi M, Mamikhani J, Ansari M, Karimian ‎J, Kiani M, Shirzadi M, Shahrzadi L, Compiling the Basic Human ‎Resources Indicators in Health System, Journal of Health Management ‎Isfahan University of Medical Sciences,1389;546-555‎‏.‏
  14. ‎Mehrolhassani MH, Amiresmaili M, Iranmanesh M, An Evaluation Model ‎for Monitoring Human Resources in the Health System of Iran, Iranian ‎Journal of Epidemiology, Special Issue (Productivity and Equity in Health ‎2018;14:40-49 ‎
  15. ‎Alla-Eddini F, Fatemi R, Ranjbaran
    Jahromi H, Asghari E, Eskandari Sh, ‎Ardalan A, Hosseinpour AR, Tavakoli HR, Feiz zadeh A, Iranian ‎Physicians to Willingness to Work in Underserved Areas and Related ‎Factors in 2001, Journal of Iran University of Medical ‎Sciences,2005;11(40)247-256‎
  16. ‎Law on the service of doctors and paramedics approved by the Islamic ‎Consultative Assembly, https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92663‎
  17. ‎Executive By-Laws of Article https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92663‎
  18. ‎Law on the Establishment of the Ministry of Health and Medical ‎Education‏. ‏‎ https://irangov.ir/ministry-of-health-and-medical-education
  19. ‎Mehtarpour M, Tajvar M. Policy Analysis of Family Physician Plan and ‎Referral System in Iran Using Policy Analysis Triangle Framework. Journal ‎of Health Based Research, 2018;4(1):31-49‎‏. ‏
  20. ‎Narimani, MR, Jannati, A, Vahidi, R Gh, Mardani, L, Evaluating the ‎compliance of the Iranian family physician program with the dimensions ‎of policy-making from the perspective of health system experts, Health ‎Image, 2014;5(1)1-8‎
  21. ‎Farkhany EM, Khooban H, Dahrazama B, Arefi VR, Saadati F, ‎Determining the Causes of Discontinuation of Family Physicians Working ‎in Mashhad University of Medical Sciences, Health Information ‎Management,2014;12(1):117-123‎
  22. ‎Family and Rural Physician Executive Instruction – Version 17‏‎, ‎https://www.mcls.gov.ir/fa/bimeosalamat/pezeshk‎
  23. ‎Constitution of the country, https://www.shora-‎ir/fa/news/4707/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-‎‎%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C-‎‎%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-‎‎%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-‎‎%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86‎
  24. ‎Sajadi HS, Hosseini M, Dehghani A, Khodayari R, Zandiyan H, Hosseini ‎ The Policy Analysis of Iran’s Health Transformation Plan in ‎Therapeutic Services. Hakim Health Sys Res,2018;21(2):71-88‎
  25. ‎Kazemini SK, Zare Mehrjoui, MH, Samieh Zargar A, Raghebia M, ‎Dehghan A, Survey of Permanent Physicians Satisfaction in Deprived ‎Areas of Yazd Province from the Implementation of the Health System ‎Transformation Plan, Scientific Research Journal of the Medical System ‎Organization,2019;36(1):212-225‎‏.‏
  26. ‎KhalajiniaZ, GaeeniM. Explaining the Challenges of Implementation of ‎Health Care Reform in the Area of Treatment in City of Qom. Manage ‎Strat Health Syst,2018;3(3):21-24‎
  27. ‎Doshmangir, L., Moshiri, E.,
    Mostafavi, H. et al. Policy analysis of the ‎Iranian Health Transformation Plan in primary healthcare. BMC Health ‎Serv Res 19, 670 (2019). https://doi.org/10.1186/s12913-019-4505-3‎
  28. ‎Peikanpour M, Esmaeli S, Yousefi N, Aryaeinezhad A, Rasekh H, A review ‎of achievements and challenges of Iran’s health transformation plan, ‎Payesh ,2018;17(5):481-494‎‏.‏
  29. ‎Law on Free Education of Iranian Youth and Children, approved by the ‎National Assembly in, https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93633‎
  30. ‎Haghdoost A A, Kamyabi, A, Ashrafi Asgarabad A, Sadeghi Rad B, ‎Shafieian H, Ghasemi SH, Geographical distribution of different groups of ‎the medical community in the country and the study of inequalities ‎Provincial, Scientific Journal of the Organization of the Medical System of ‎the Islamic Republic of Iran,2010;28(4):411-419‎
  31. ‎Jalalvandi M, Shamsolahi S, Shah Tahmasebi I, Zarei Gharakanloo Gh, ‎The role of macro health indicators in the efficiency of rural health ‎management in the provinces, Health Information Management, ‎University of Medical Sciences Isfahan, 2014;11(2):208-220‎
  32. ‎Rahmatpour P, Emamgholipour S, Moghaddamnia MT, Tavakoli, M, A ‎Look at the Distribution of Health Resources in Guilan Province in 2013 ‎and 2011, Journal of Paramedical School, Tehran University of Medical ‎Sciences (Payavard Salamat), 2017;11(3)361-370‎
  33. ‎Taati Keli E, Meshkini A, Khorasani Zavareh D, Evaluation of physicians' ‎distribution index in Iranian hospitals, Health Information Management, ‎‎2012;9(4):548-557‎
  34. ‎Instructions on how to distribute medical graduates in,2012, ‎https://oldvct.iums.ac.ir/page_arch.php?slc_pg_id=16946&sid=26&slc_lang=fa