نوع مقاله : مقاله مروری
نویسندگان
1 استادیار، گروه علوم تشریح و بیولوژی سلولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
2 دانشجوی دکترا، گروه طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی ومکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
سالانه میلیون ها نفر بر اثر آسیب های مغزی ناشی از تصادف، نزاع، پرتاب از بلندی و یا آسیب های ورزشی به اورژانس مراجعه می کنند. با توجه به اینکه داشتن اطلاعات در مورد تشریح بدن به شناخت بیماری ها و علاج و درمان آنها کمک می کند، در این مقاله برآنیم که مقایسه تطبیقی بین توصیفات تشریحی در طب سنتی و طب نوین درباره استخوانها و عضلات جمجمه و صورت انجام دهیم. این مطالعه از نوع مروری- توصیفی بود که بر روی کتب طب سنتی ذخیره خوارزمشاهی، تشریح الابدان، قانون، هدایه المتعلمین و تشریح عبدالوهاب تفرشی انجام شد. سپس با مطالب کتب آناتومی گری و اسنل تطبیق داده شد. در انتها مطالب مقایسه و تفاوت و شباهتهای ذکر شد. بررسی مباحث تشریحی بیانگر این مطالب است که در زمینه علم تشریح پایه و اساس مطالب درباره استخوانها و عضلات جمجمه توسط طبیبان نامی ایرانی به دقت و ظرافت بیان شده و انطباق بسیاری بین این دو مکتب وجود دارد که بیانگر دانش حکما و دقت و توجه زیاد آنها جهت شناخت بدن بوده است. لذا به لزوم استفاده بیشتر از مطالب کتب طب سنتی توسط پزشکان عصر حاضر نیز تاکید می ورزد. این اطلاعات در زمانی بوده که طبیبان و حکما به دستگاههای تشخیصی مانند سونوگرافی، رادیولوژی و... دسترسی نداشتند. ابداع ابزارهای جرّاحی متعدد در آن زمان که بسیاری از آنها هنوز نیز در اتاقهای عمل استفاده می شود تاییدی بر این ادعا می باشد که اطلاعات تشریحی از طریق جراحی بدست آمده است.
کلیدواژه‌ها
- Barbarestani M, Kshani IR. Concise Gray's Anatomy. Tehran, Alavi publication, 2010; 17-44.
- Sadat L, Golchini E, Karami S, Orthopedic surgical technology. 2nd edition, Tehran, Jame-e- Negar publication, 2014; 2-3. (Persian)
- Nosraty SA, Madjlesi MR. Review of medicine. Clinical courses for intership & residency examinations. Tehran, Argmand publication. 1st ed. Volume 2; 1994: 36-167.
- Majidi SA, Asgharnia M. Text book of emergency. Tehran, Hakim Hidaji publication, 2013: 81-123. (Persian)
- Abdolvahab Tafreshi MA. Anatomy. Medical History Studies institute. 16-119.
- Mansur ibn Muhammad ibn Ahmad. Tashrih-i Badan-i Insan (human anatomy) known as Tashrih - Mansuri. Razavi borghai H. Tehran; International center for dialogue civilizations. 2003; 53-117. (Persian)
- Ibn Sina HA. The canon of medicine. Trans: Massoudi AR. Abdolrahman Sharfakandi. Kashan: Morsal Publisher; 2007: 54-93.
- Jorjani SE. zakhire-e kharazmshahi. Shahi. 1th ed. Tehran, Iranian Academy of Medical Sciences Publication; 2001: 35- 61. (Persian)
- Abubakr Rabi ibn Ahmad al-Akhawayni al-Bukhari. Hidayat al-Mutaallimin fi al-Tibb. Jalal Matini. Mashhad, Ferdosi publication; 1992: 17-26. (Persian)
- Dark RL, Vogle AW, Mithell AW. Gray’s anatomy, in alimentary system. 3rd ed. London: Churchill Livingstone;
Translator: Shirazi R, Esfandiari E, Rajabi Z, Karimfar MH; 2015: 30-82. (Persian) - Snell R. Clinical Anatomy by Regions. 9th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; translator:Shirazi R, Esfandiari E, Ghaleh Golab K; 2012: 11-70.
- Dark RL, Vogle AW, Mithell AWM, Tibbitts RM, Richardson PE. Gray’s atlas of anatomy, Churchill Livingstone, 2th edition, Philadelphia; 2015: 430-456.
)