نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته روانشناسی عمومی، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحداصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استاد دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 دانشیاردانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس یکی از مهم ترین بیماری های ناتوان کننده نورولوژیک در بالغین به خصوص جوانان است که بخش میلین سیستم اعصاب مرکزی در آن تخریب می‌شوند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی مدیریت شناختی-رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روانشناختی در بیماران مولتیپل اسکلروزیس انجام گرفت. مواد و روش: روش پژوهش نیمه تجربی و طرح پژوهش سه گروهی با پیش‏‏آزمون، پس‏‏آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به ام اس در شهر ساری در سال 1395 و گروه نمونه پژوهش شامل 45 نفر بودند که به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری گمارده شدند. در فرایند اجرای پژوهش گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله ای را دریافت نکردند در حالی که دو گروه دیگر به عنوان گروه آزمایش در نظر گرفته شدند، که در یکی از آنها درمان مدیریت شناختی-رفتاری استرس مبتنی بر ذهن اگاهی و در یکی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، هر کدام به مدت 8 جلسه اجرا شد. برای سنجش بهزیستی روانشناختی از پرسشنامه‌های بهزیستی روانشناختی ریف و کیز (1995) استفاده شد. داده های حاصل از اجرای پژوهش از طریق تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار 24-SPSS تحلیل گردید.یافته­ها: نتایج نشان داد که هر دو شیوه درمانی مدیریت شناختی- رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به افزایش نمره کل بهزیستی روانشناختی و هر شش مولفه آن شده است(001/0>p). همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی جهت مقایسه زوجی گروه­ها نشان داد که درمان مدیریت شناختی- رفتاری استرس مبتنی بر ذهن اگاهی نسبت به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نمره کل بهزیستی روانشناختی و مولفه-های خودمختاری، تسلط بر محیط، زندگی هدفمند و رشد شخصی در دو مرحله پس آزمون و پیگیری تاثیر بیشتری داشته است(001/0>p).بحث و نتیجه گیری: نتایج بر اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی  بر بهزیستی روانشناختی و مولفه­های آن در زنان مبتلا به ام اس تاکید دارد. بر این اساس می‌توان از درمان شناخی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی به عنوان یک درمان کارآمد جهت بهبود بهزیستی روان‌شناختی زنان مبتلا به ام اس استفاده کرد. 

کلیدواژه‌ها

  1. Zeynali F. Effectiveness of Mental Health-Based Stress Reduction Program on Quality of Life in MS Patients. Psychology and Educational Sciences. Psychology and Educational Sciences. 2015; 2: 57-68. (Persian)
  2. Abedini E, Ghanbari-Hashem-Abadi, A. B, Talebian-Sharif J. Effectiveness of Group Therapy Based on Hope Approach on Hope and Depression in Women with Multiple Sclerosis. Journal of Clinical Psychology. 2015; 30: 1-12. (Persian)
  3. Toro J, Cárdenas S, Fernando Martínez C, Urrutia J, Díaz C. Multiple sclerosis in Colombia and other Latin American Countries. Mult Scler Relat Disord. 2013; 2(2): 80–89.
  4. Seyed Tabaee R, Rahmatinejad P, Mohammadi D, Etemad A. The role of coping strategies and cognitive emotion regulation in well-being of patients with cancer. J Qazvin Univ Med Sci. 2017; 21(2): 41-49. (Persian).
  5. Chan. D. W. Subjective well-being of Hong Kong Chinese teachers: The contribution of gratitude, forgiveness, and the orientations to happiness. Teaching and Teacher Education.2013; 32, 23-30.
  6. Diener E., Lucas, R. E, Oishi E. Subjective wellbeing. Journal of Clinical Psychology. 2002; 24: 25-41.
  7. Knowles SR, Wilson J, Wilkinson A, Connell W, Salzberg M, Castle D, Desmond P, Kamm, M, A. Psychological wellbeing and quality of life in Crohn's disease patients with an ostomy: a preliminary investigation. Journal of Wound Ostomy & Continence Nursing. 2013; 40(6):623.
  8. Castillo, R. R. The case of the scarred nerves.Philippine Daily Inquirer. Available at:http://www.multsclerosis.org/news/Feb2002/ScarredNerves
  9. Poser CM. The relationship of MS to physical trauma and psychological stress: report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2000; 54(6): 1393-1395.
  10. Hayes S.C, Strosahl KD. A practical guide to acceptance and commitment therapy. New York: Springer. Science and Business Media Inc; 2010.
  11. Hayes S. C, Luoma J. B. Bond F. W, Masuda A & Lillis, J. Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behavior research and therapy. 2006; 44, 1-25.
  12. Nasaj, N. The effect of acceptance and commitment therapy on aggression and self-esteem in adolescent girls in Najafabad city. M.A Thesis, Faculty of Humanities, Azad University of Khomeini Shahr; 2013. (Persian)
  13. Sedighi Morani F. The effectiveness of treatment based on admission and commitment to mental health and psychological well-being of Maternal patient wives. M.A thesis of Azad University of Najaf Abad, 2015. (Persian)
  14. Reibel D K, Greeson J M, Brainard G C, Rosenzweig S. Mindfulness-based stress reduction and health-related quality of life in a heterogeneous patient population. Journal of General Hospital Psychiatry. 2001; 23(4), 183–192.
  15. Bishop S, R. What do we really know about mindfulness-based stress reduction? Psychosis Med. 2002; 64(1):71-83.
  16. Antoni M, Apronson G, Snider N. Practical Guide to Cognitive-Behavioral Stress Management. Translated: Seyyed Javad Al Mohammad, Solmaz Jokar, Hamid Taher Neshat Dost. Esfahan: Jahad University, 2007.
  17. Jalali D, Aghaei A. Cognitive-behavioral behavior-based mind-awareness stress management. Esfahan, Agah Publishing, 2014. (Persian)
  18. Jalali D, Aghaee A, Solati S K. Comparing the effectivness of Natived Mindfulness Based Cognitive Therapy (nMBCT) according to Iranian- Islamic culture and Cognitive- Behavioral Therapy (CBT) on blood pressure. J Shahrekord Univ Med Sci. 2016; 18 (6):125-139. (Persian).
  19. Oraki M, sami P. The Effect of Mindfulness Integrated Behavior- Cognitive Therapy on psychological well-being and quality of life among multiple sclerosis patients. Health Psychology. 2017; 3 (5): 34-47. (Persian)
  20. Sheydayi Aghdam S, Shamseddini lory S, Abassi S, Yosefi S, Abdollahi S, Moradi Joo M. The effectiveness of treatment based on acceptance and commitment in reducing distress and inefficient attitudes in patients with MS. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology. 2015; 9(34), 57-66. (Persian)
  21. Ataie Moghanloo V, Ataie Moghanloo R, Moazezi M. Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy for Depression Psychological Well-Being and feeling of Guilt, Iran J Pediatr 2015; 25(4): 24-36. (Persian).
  22. Van Son T, C, Halvorsen R, Norling N, Bakke T, Kaurin M, Melsom F. Identification of Fine-Scale Marine Benthic Ecoclines by Multiple Parallel Ordination. Journal of Marine Biology. 2014; 14: 23.
  23. Jalali A, Aghaei A. Cognitive-behavioral behavior-based mind-awareness stress management. Isfahan: Agah Publishing, 2014.
  24. Abedi MR, Izadi R. Acceptance and Commitment Therapy. Tehran: Jungle Publication; 2016. (Persian)
  25. Ryff CD, Singer B. The contours of positive human health. Psychol Inq 1998; 9(1): 1-28.
  26. Khanjani Z, Akbari S. Relationship between personality traits of adolescents and their addiction to the internet. New findings Psychol 2011; 6(19): 113-27. (In Persian)
  27. Karamoozian M, Baghery M, Darekordi A, Aminizadeh M. Impact of Cognitive – Behavioral Group Therapy Stress Management Intervention on mental health and pain coping strategies breast cancer patients. 2014; 7 (2):56-66. (Persian)
  28. Dahl, J. C, Lundgren T. L. Living beyond your pain: Using Acceptance and Commitment Therapy to ease chronic pain. Oakland, CA: New Harbinger, 2006.
  29. Morone N. E, Lynch Ch. S, Greco C, Tindle H. A, Weiner D. K. "I Felt   Like a New Person, "The effects of mindfulness Meditation on older adults with chronic pain: Qualitative Narrative Analysis of diary entries", The Journal of pain, 2008; 9 (9): 841-848.
  30. Emanuel Amber S, John A. Updegraff, David A. Kalmbach, Jeffrey A. Ciesla. The role of mindfulness facets in affective forecasting.” Personality and Individual Differences. 2010; 49 (7):815–18.
  31. Carmody J, Bear R A. Relationship between mindfulness practice and level of mindfulness, medical and psychological symptoms and well-being in a mindfulness stress      reduction program. Behav Med. 2007; 31: 2333.
  32. Rajabi S, Yazdkhasti, F. The Effectiveness of Acceptance and Commitment Group Therapy on Anxiety and Depression in Women with MS Who Were Referred to the MS Association. Journal of Clinical Psychology 2013; 6 (1):29-38. (Persian)